We vonden het interessant om uit te zoeken waarom Marlene met dit lied zo bekend werd en wat voor betekenis het lied heeft. We hebben de Nederlandse en Duitse versies vergeleken en hebben geprobeerd zo de boodschap van het lied te achterhalen. We kwamen erachter dat de boodschap in de Duitse versie mooi verwoord wordt, hier was de boodschap namelijk makkelijk te achterhalen. In de Nederlandse versie was daarentegen veel moeilijker te begrijpen waar het precies over ging. Het lied Lili Marleen gaat over een soldaat en zijn geliefde die onder een lantaarnpaal op hem wacht. De thema's van het liedje zijn: de scheiding van geliefden, heimwee, eenzaamheid en angst voor de dood. Dit zijn de thema's omdat de soldaat gescheiden is van zijn geliefde en ze hebben allebei heimwee naar hun thuis en naar elkaar. Ze zijn nu eenzaam en ze weten niet of ze elkaar ooit nog terug zullen zien. De soldaat leeft in angst voor de dood. Hij is verhuisd van de kazerne naar het slagveld en hierdoor weet hij dat het zomaar afgelopen zou kunnen zijn.
In 1915 werd het lied geschreven door een Duitse Soldaat Hans Leip. Hij heeft het lied gebaseerd op zijn gedicht 'Das Lied eines jungen Soldaten auf der Wacht'. Norbert schultze, een Duitse componist en dirigent, componeerde de muziek bij Leip zijn gedicht. Lale Anderson nam het lied in 1939 op, maar het werd pas een grote hit in 1939 toen het dagelijks op radio Belgrado werd gedraaid voor de Duitse soldaten aan het front. De geallieerde troepen hadden al snel in de gaten dat ze ook konden afstemmen op deze radiozender, dus ook daar werd er veel naar haar geluisterd. Hierna werd het nummer nog vaak gecoverd waaronder door Marlene Dietrich, ze werd hierdoor nog bekender dan ze al was.
Lili Marlene, een lied geliefd bij alle soldaten, op alle fronten. Maar waarom was het lied zo populair? Muziek versterkt de impact van beelden en roept emoties op. Zo gaf het lied Lili Marleen, als geen ander de weemoed van de soldaten weer. Lang van huis, ver weg van hun geliefde, niet wetend of ze ze ooit nog terug zou zien. Hans Leip schreef het gedicht om zijn tweestrijd tussen het doen van je plicht en je geliefde achterlaten, niet wetend of je haar ooit weer in je armen zult houden, duidelijk te maken. Officieel had het gedicht drie coupletten maar voor het lied had Leip er twee nieuwe bijgeschreven. Deze tekst raakte de soldaten. Ze kenden allemaal het gevoel om ver weg van huis te zijn. En allemaal wisten ze dat de kans dat ze er morgen niet meer zouden zijn, groot was. Niet alleen bij de Duitsers maar ook bij de Geallieerde soldaten nam de populariteit van het lied toe. Totdat een Britse groep soldaten op hun kop kreeg omdat ze een lied van de vijand zongen, hun antwoordt hierop was "geef ons dan een Engelse tekst!". En dat kregen ze, het lied is inmiddels al in 48 talen vertaald. De zangeressen, Dietrich en Anderson gingen beide met hun eigen versie van het lied op tournee. Dietrich trad zelfs vlakbij de frontlijn op, met het kanongebulder op de achtergrond. In mei 1945 klom ze in Praag op een Russisch pantservoertuig en zong ze in uniform, de grote hit onder veel bijval voor de soldaten van het Rode Leger.
De meeste liederen over oorlog, zeker als ze in tijden van oorlog zijn geschreven, zijn opzwepend en met de bedoeling de eigen moraal en kracht te versterken, soms door een gevoel van woede of verontwaardiging richting 'vijand' op te roepen. Maar met Lili Marleen was het anders. Het gevoel dat dit lied opriep, is herkenbaar voor elke soldaat, voor elke partij, aan elk front, in welke tijd dan ook. Dat maakt het uniek. Omdat het duidelijk maakt dat elke soldaat in eerste plaats een mens is, zoals jij en ik. Een mens met twijfels, met angsten, met heimwee, met geliefden die hij eigenlijk niet achter wil laten. Met herkenbare, normale menselijke gevoelens. Lili Marleen is dan ook geen strijdlied, maar een lied van liefde en verlangen. In de Tweede Wereldoorlog zijn er ongeveer 72 miljoen doden gevallen. Allemaal kinderen van iemand, allemaal geliefden van iemand. En als ze niet meteen in de eerste seconde dood werden geknald door explosies, zullen ze vast een keer 's avonds in stilte gedacht hebben aan thuis. Aan hun geliefde. Die misschien, net als Lili Marleen, onder een straatlantaarn op ze wachtte.
In de propaganda-strijd in de oorlog speelde het lied ook een rol. Het lied werd door de nazi-componist Schultze op een dreunende marsmuziek gezet, maar toen bleek dat de soldaten door dit lied tot tranen toe geroerd werden maakte hij er een eind aan. Het maakte de soldaten namelijk week en sentimenteel en dat was niet de bedoeling.
Na de oorlog zijn er ontelbare versies verschenen, ook in het Nederlands. Het thema van het lantaarn meisje wordt diverse malen verfilmd en de lijst van mythen en sagen om het leidjes wordt alsmaar langer. In Groesbeek, in het Nationaal Bevrijdingsmuseum, wordt al een aantal jaar op 25 oktober de Lili Marleen Dag georganiseerd als ode aan de grootst hit uit de oorlog.
Hieronder ziet u de originele versie van Lili Marleen en een cover in het Nederlands.
Vor der Kaserne Vor dem großen Tor Stand eine Laterne Und steht sie noch davor Dort woll'n wir uns wieder seh'n Bei der Laterne woll'n wir steh'n Wie einst Lili Marleen. 2x
Unsere beide Schatten Sah'n wie einer aus Daß wir so lieb uns hatten Das sah man gleich daraus Und alle Leute soll'n seh'n Wenn wir bei der Laterne steh'n Wie einst Lili Marleen. 2x
Schon rief der Posten, Sie blasen Zapfenstreich Das kann drei Tage kosten Kam'rad, ich komm sogleich Da sagten wir auf Wiedersehen Wie gerne wollt ich mit dir geh'n Mit dir Lili Marleen. 2x
Deine Schritte kennt sie, Deinen schönen Gang Alle Abend brennt sie, Doch mich vergaß sie lang Und sollte mir ein Leid gescheh'n Wer wird bei der Laterne stehen Mit dir Lili Marleen 2x
Aus dem stillen Raume, Aus der Erde Grund Hebt mich wie im Traume Dein verliebter Mund Wenn sich die späten Nebel drehn Werd' ich bei der Laterne steh'n Mit dir Lili Marleen. 2x
Wenn sich die späten Nebel drehn Werd' ich bei der Laterne steh'n Mit dir Lili Marleen. 2x.
Onder de lantaren, bij de grote poort, vrijen vele paren bij avond ongestoord. Als ik van boord kom, ga ik meteen terstond naar die lantaren heen, met jou Lili Marleen, met jou Lili Marleen!
Onder de lantaren, heel dicht bij elkaar... dat wij verliefd waren, zag wel een ieder daar! En elk die glimlacht - naar ik meen - gaat hij langs die lantaren heen, om ons Lili Marleen, om ons Lili Marleen!
Onder de lantaren, werd een sein gehoord, dat kwam van de baren en riep mij weer aan boord! Ik zei vaarwel en ging toen heen, bij de lantaren stond alleen, mijn schat Lili Marleen, mijn schat Lili Marleen!
Onder de lantaren, loop jij nu mijn kind... Ik ben weer gaan varen en zwalk door weer en wind. Soms is mijn hart zoo zwaar als steen en dan gaan mijn gedachten heen naar jou Lili Marleen, naar jou Lili Marleen
Soms is mijn hart zoo zwaar als steen en dan gaan mijn gedachten heen naar jou Lili Marleen, naar jou Lili Marleen.
Duitse versie, Lili Marleen, gezongen door Marlene Dietrich
Engelse versie, Lili Marlene, gezongen door Vera Lynn
De verhouding tussen Marlene en de Duitsers is nog steeds een ding. Een paar jaar geleden werd er in Duitsland nog fel gedebatteerd over de vraag of er een plein in Berlijn vernoemd kon worden naar de beroemdste stadsgenote van de afgelopen honderd jaar, Marlene Dietrich. Het plein is er uiteindelijk gekomen maar een monument is er nog altijd...
Marlene haar leven ging niet alleen maar over roze wolken en rozenblaadjes. Ook onze Marlene had last van rivalen en concurrentie. We vonden het interessant om te onderzoeken hoe Marlene hiermee omging en wat ze eraan probeerde te doen. Hieronder leest u het verloop hoe Marlene en Greta zich elkaar beconcurreerden.
Wij zijn van mening dat Marlene in haar leven best wel wat bereikt heeft. Of beter gezegd, vooral na haar leven. Zo is ze vaak genomineerd voor verschillende prijzen en heeft ze er zelfs een paar gewonnen, ook is er in Berlijn een filmmuseum met een speciaal gedeelte waarin allemaal informatie, prijzen, kostuums, eigendommen, foto's en nog veel...